Tình trạng tắc nghẽn xuất khẩu nông sản qua châu Âu trong gần một tháng qua đã gây ra những khó khăn đáng kể cho các doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành hàng rau quả tươi. Các mặt hàng như thanh long, ớt, đậu bắp, hồ tiêu, và gia vị đang gặp khó khăn trong việc xuất khẩu sang thị trường châu Âu do vướng mắc về thủ tục và giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Nhiều doanh nghiệp tại TP.HCM đã phải đối mặt với tình cảnh khó khăn khi hàng chục tấn hàng rau quả tươi bị hư hỏng và phải tiêu hủy do không thể thực hiện thủ tục xuất khẩu. Đại diện của một doanh nghiệp tại TP.HCM cho biết rằng từ ngày 1/7 đến nay, họ đã gặp phải tình trạng này và không biết khi nào việc này mới được tháo gỡ. Không chỉ thiệt hại về vật chất, các doanh nghiệp còn lo lắng về việc mất khách hàng vào tay các đối thủ khác.

Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Bình Thuận (tỉnh Lâm Đồng), cũng bày tỏ sự bức xúc về tình trạng này. Các doanh nghiệp địa phương đã hợp tác với doanh nghiệp ở TP.HCM để xuất hàng đi châu Âu nhưng gần một tháng qua bị vướng thủ tục không xuất được. Thời gian chờ đợi kéo dài khiến sản phẩm bị hư hỏng phải tiêu hủy, số lượng rất lớn. Trước mắt, với sản phẩm đã chuẩn bị và mới thu hoạch, các doanh nghiệp phải tìm kiếm khách hàng mới để xuất đi Trung Quốc, Ấn Độ. Tuy nhiên, mùa này Trung Quốc cũng có hàng nên nhu cầu tiêu thụ không cao. Vì vậy giá thanh long đạt chuẩn xuất khẩu vào châu Âu trước đây thấp nhất 15.000 – 20.000 đồng thì nay giảm mạnh chỉ còn 3.000 – 4.000 đồng/kg.

Không chỉ rau quả tươi, tình trạng tắc nghẽn xuất khẩu cũng xảy ra với hồ tiêu và gia vị. Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị VN (VPSA) đã có công văn gửi Bộ NN-MT phản ánh tình trạng này. Đại diện VPSA cho biết lượng hàng tồn đang chờ giấy phép xuất khẩu ước tính sơ bộ khoảng 250 tấn và hy vọng các thủ tục liên quan sẽ sớm được giải quyết để tạo thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp.

Trước đây, việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm do Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đảm nhiệm. Tuy nhiên, thực hiện Thông tư số 12/2025/TT-BNNMT về phân cấp thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật, thẩm quyền kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu được chuyển về cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Tại TP.HCM, Sở An toàn thực phẩm đang chờ hướng dẫn từ cấp trên để thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong quá trình chuyển giao đang có những vướng mắc dẫn đến tình trạng tắc nghẽn xuất khẩu.

Từ đầu tháng 7, các doanh nghiệp đã gửi văn bản cầu cứu các cơ quan ban ngành có liên quan. Trong văn bản trả lời doanh nghiệp, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết sẽ phối hợp với Sở An toàn thực phẩm TP.HCM thực hiện nhiệm vụ kiểm tra nhà nước, hỗ trợ hoàn thành thủ tục xuất khẩu hàng hóa đáp ứng theo yêu cầu của thị trường nhập khẩu.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cho biết Sở đang triển khai thực hiện theo quy định và sẽ cố gắng để doanh nghiệp không bị thiệt hại. Sở cũng có công văn khẩn gửi Bộ NN-MT tiếp tục đề nghị hướng dẫn việc thực hiện quy định cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Trước thực tế này, các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp đang kiến nghị Bộ NN-MT xem xét và đưa ra giải pháp kịp thời nhằm hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết các vướng mắc. Đồng thời, cần sửa đổi, bổ sung các quy định trong Thông tư 12/2025/TT-BNNMT để đảm bảo việc cấp giấy chứng nhận đúng tiến độ và phù hợp với yêu cầu của các nước nhập khẩu.

Nghị quyết 68/NQ-TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đang tạo ra nhiều kỳ vọng mới cho sự phát triển của khu vực kinh tế này tại Lâm Đồng. Các doanh nghiệp tư nhân đang kỳ vọng vào những cơ hội mới để chuyển mình mạnh mẽ và trở thành động lực của nền kinh tế.

Trong những năm qua, kinh tế tư nhân tại Lâm Đồng đã có những bước phát triển đáng kể, đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, các doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp nhiều khó khăn trong quá trình phát triển, đặc biệt là về quy mô và sức cạnh tranh. Một trong những khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp tư nhân tại Lâm Đồng là việc tiếp cận nguồn vốn và đất đai.

Nhiều doanh nghiệp chưa thể tiếp cận được nguồn vốn từ các tổ chức tín dụng, khiến cho hoạt động sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn. Tại khu vực Đắk Nông cũ, trong tổng số 4.700 doanh nghiệp hoạt động, mới có khoảng 900 doanh nghiệp được vay vốn từ ngân hàng thương mại. Ông Lê Văn Cường, Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Dịch vụ xanh, xã Cư Jút, cho biết rằng đơn vị của ông vẫn chưa nhận được chính sách hỗ trợ nào từ Nhà nước.

“Với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, chúng tôi đã đi tìm hiểu nhiều. Nhiều chính sách ban hành, đơn vị cũng làm hồ sơ xin hỗ trợ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều rào cản”, ông Cường chia sẻ. Để phát triển mạnh mẽ, toàn diện, bản thân các doanh nghiệp trong khối kinh tế tư nhân cần thay đổi, nâng cao giá trị của chính doanh nghiệp mình.

Theo Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Khu vực X Phạm Thanh Tình, các doanh nghiệp cần nâng cao trình độ quản lý, báo cáo tài chính, điều hành, đào tạo lao động. “Khi doanh nghiệp làm được như vậy, chúng tôi tin rằng, không cần doanh nghiệp đi vay mà chính các tổ chức tín dụng sẽ tìm đến”, ông Tình khẳng định.

Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Lâm Đồng, nguồn vốn, chính sách đất đai là nhựa sống của doanh nghiệp. Vay vốn, có nguồn ổn định sẽ là điều kiện tiên quyết cho bất cứ một doanh nghiệp muốn phát triển bền vững.

Để nâng cao năng lực cạnh tranh, các doanh nghiệp tư nhân cần đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu, đổi mới công nghệ, áp dụng chuyển đổi số và tự động hóa trong sản xuất, quản trị. Đồng thời, các doanh nghiệp cần chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Có thể khẳng định, kinh tế tư nhân đang đứng trước cơ hội lớn nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức. Để đáp ứng kỳ vọng trở thành động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế, khu vực này cần tái cấu trúc, đổi mới sáng tạo và phát triển theo hướng bền vững.