Bộ Nội vụ đang lấy ý kiến về dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Theo đó, mức lương tối thiểu dự kiến sẽ tăng 7,2% từ ngày 1/1/2026. Đề xuất này được đưa ra nhằm giúp người lao động có thu nhập thấp và người phụ thuộc có thể đáp ứng được nhu cầu cơ bản của cuộc sống.

Thực tế, đề xuất điều chỉnh tăng lương tối thiểu vùng đang là mong muốn của nhiều người lao động để có thêm thu nhập trang trải cuộc sống. Anh Nguyễn Minh Thành, công nhân tại Xí nghiệp xây lắp Khu công nghiệp Đông Anh, chia sẻ: Hiện tại, giá xăng dầu và giá điện đã tăng, từ đầu năm, tiền thuê nhà cũng tăng từ 1,5 triệu đồng lên 1,7 triệu đồng. Mức lương cơ bản của tôi, theo lương tối thiểu vùng I, khoảng 5 triệu đồng/tháng. Tôi hy vọng rằng trong năm 2026, lương tối thiểu vùng I sẽ được tăng để bù đắp cho việc giá cả các mặt hàng thiết yếu đang tăng.

Tuy nhiên, cũng như những lần tăng lương trước đây, bên cạnh tâm lý phấn khởi, đa phần người dân lo ngại tình trạng ‘té nước theo giá, tát nước theo lương’. TS Nguyễn Quốc Việt, Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội, nhận định rằng đề xuất tăng lương lần này, cùng với việc Bộ Tài chính đang tính toán điều chỉnh biểu thuế thu nhập cá nhân và các giải pháp kích cầu tiêu dùng trong nước khác của Chính phủ, được kỳ vọng sẽ hỗ trợ Việt Nam tăng tổng cầu nền kinh tế.

PGS.TS Ngô Trí Long nêu quan điểm rằng việc tăng lương nhằm bù trượt giá, bảo đảm mức sống cho người lao động. Vậy nên, vấn đề đặt ra là làm gì để hạn chế tình trạng lương chưa tăng nhưng giá các mặt hàng thiết yếu đã rục rịch tăng theo. Cần có bộ đệm tài khóa (giảm thuế, phí…) để hỗ trợ các nhóm yếu thế khi giá cả tăng mạnh.

Tại Chỉ thị số 15/CT-TTg ngày 30/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các quy định pháp luật về giá và tại các cuộc họp thường kỳ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu công tác quản lý và điều hành giá trong năm 2025 cần tiếp tục kiểm soát tốt lạm phát. Trong đó, tăng cường quản lý giá cả, thị trường, có lộ trình phù hợp điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý, các dịch vụ công; không tăng giá đột ngột, không tăng giá nhiều mặt hàng trong cùng một thời điểm, không tăng giá vào thời điểm tăng lương.

TS Bùi Sỹ Lợi đề nghị các ngành chức năng thực hiện nghiêm các biện pháp, kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ từ chất lượng tới giá hàng hóa nhằm bảo đảm bình ổn mặt bằng giá cả trên thị trường. Điều này không chỉ giúp người lao động có thể tận dụng được lợi ích từ việc tăng lương mà còn đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của thị trường.

Việc tăng lương tối thiểu là một bước quan trọng trong việc cải thiện đời sống của người lao động và kích thích tiêu dùng trong nước. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả của chính sách này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong việc quản lý giá cả và thị trường, cũng như có các biện pháp hỗ trợ phù hợp để giúp người lao động và doanh nghiệp có thể thích nghi và phát triển trong bối cảnh mới.

Mức lương tối thiểu là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người lao động và gia đình họ. Thông qua việc tăng lương tối thiểu, Chính phủ hy vọng sẽ giúp người lao động có thể cải thiện đời sống và có thêm nguồn lực để chi tiêu cho các nhu cầu thiết yếu. Đồng thời, việc tăng lương cũng đóng góp vào việc kích thích kinh tế thông qua việc gia tăng sức mua của người lao động.

Để việc tăng lương tối thiểu mang lại hiệu quả thực sự, yêu cầu đặt ra là các ngành chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhằm ngăn chặn tình trạng tăng giá vô lý và đảm bảo sự ổn định của thị trường. Bên cạnh đó, việc thực hiện các chính sách hỗ trợ cho người lao động và doanh nghiệp cũng là cần thiết để giúp họ phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế đang thay đổi liên tục.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc gần đây đã đề xuất một giải pháp nhằm thu hút nhân lực công nghệ thông tin cho khu vực công bằng cách tăng lương cán bộ công nghệ thông tin lên 200%. Lý do cho đề xuất này xuất phát từ thực tế rằng chuyển đổi số trong bộ máy công quyền đang là một yêu cầu cấp thiết. Tuy nhiên, nhiều cơ quan nhà nước đang gặp khó khăn trong việc thực hiện chuyển đổi số do thiếu người vận hành.

Ông Phớc cho rằng nguyên nhân sâu xa của vấn đề nằm ở chế độ đãi ngộ cho nhân sự công nghệ thông tin chưa tương xứng. Điều này dẫn đến việc không đủ sức thu hút và cạnh tranh nhân lực với khu vực tư. Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Thủ tướng đã nêu ý kiến về việc cần nghiên cứu để cán bộ công nghệ thông tin được hưởng 200% lương.

Thực trạng thiếu nhân lực công nghệ thông tin trong khu vực công đã được phản ánh từ nhiều cơ quan. Mặc dù các cơ quan nhà nước đã được trang bị máy tính, kết nối mạng và phần mềm, nhưng họ thiếu nhân sự chuyên trách công nghệ. Điều này đã gây ra việc cán bộ phải làm việc quá tải, vừa tiếp dân vừa phải thao tác trên phần mềm quản lý dân cư mới cập nhật.

Tình trạng này cũng được phản ánh tại Đại học Bách Khoa Hà Nội, một trong những trường đào tạo hàng nghìn kỹ sư công nghệ mỗi năm. Giảng viên Trịnh Thị Mỹ Linh cho biết rằng sinh viên tốt nghiệp ngành khoa học và công nghệ ở trường Bách Khoa hiếm khi xin việc tại các cơ quan nhà nước do mức lương thấp, chưa xứng đáng với công sức 4 năm nghiên cứu, học tập trong môi trường khoa học, công nghệ.

Ngược lại, các công ty tư nhân như Công ty cổ phần Thương mại Máy tính An Phát lại có thể thu hút nhân sự công nghệ thông tin với mức lương cạnh tranh. Chị Đỗ Thị Ngọc Hoa, Trưởng phòng quản lý nhân sự công ty, cho biết mức lương cơ bản của sinh viên mới ra trường là từ 15 triệu đồng/tháng sau khi thử việc, cộng thêm phần trăm thưởng sản phẩm. Công ty cũng cung cấp chế độ đãi ngộ tốt, bao gồm tham gia các khóa đào tạo nâng cao và cơ hội thăng lương, thăng chức.

Nhân lực chất lượng cao không chỉ là nền tảng cho kinh tế số mà còn là yếu tố quyết định cho sự hiện đại hóa bộ máy hành chính. Do đó, đã đến lúc cần có cơ chế đãi ngộ đặc thù và lộ trình nghề nghiệp rõ ràng để người trẻ dám chọn và dám cống hiến cho khu vực công.

Cử tri nhiều tỉnh thành đề xuất xây dựng mức lương khởi điểm cho bác sĩ cao hơn các ngành khác, do thời gian đào tạo cũng như được hành nghề lâu hơn. Đề xuất này được cử tri nêu trước Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Lí do của đề xuất này là đội ngũ y bác sĩ phải trải qua thời gian đào tạo dài 6 năm, sau đó còn cần thêm 12 tháng thực hành tại các cơ sở y tế mới được cấp phép hành nghề. Hiện nay, với mức lương cơ sở 2.340.000 đồng, một bác sĩ mới ra trường làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập chỉ nhận được khoảng 7 triệu đồng mỗi tháng (đã bao gồm phụ cấp ưu đãi nghề 40%, chưa trừ các khoản bảo hiểm). Con số này được đánh giá là chưa tương xứng với thời gian đào tạo và áp lực công việc của ngành y.

Bộ Y tế cũng thừa nhận mức phụ cấp hiện tại quá thấp và không còn phù hợp với tình hình kinh tế, đời sống hiện tại. Trong khi lương cơ sở đã được điều chỉnh tăng 8 lần trong 13 năm qua, các khoản phụ cấp vẫn áp dụng theo quyết định ban hành từ năm 2011 mà không có sự điều chỉnh tương ứng.

Thực tế, nhiều bác sĩ trực và phẫu thuật viên đã phản ánh mức phụ cấp hiện tại không xứng đáng với khối lượng công việc và công sức của họ. Mức phụ cấp trực 24/24 là 115.000 đồng/người/phiên trực, hỗ trợ tiền ăn 15.000 đồng/người/phiên trực đối với bệnh viện hạng một, hạng đặc biệt. Phụ cấp ca mổ loại đặc biệt là 280.000 đồng, ca mổ loại một 125.000 đồng cho phẫu thuật viên chính.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết ngành đang đề xuất xếp lương bậc 2 cho các chức danh bác sĩ, bác sĩ y học dự phòng, dược sĩ khi tuyển dụng. Bộ cũng đang xây dựng Nghị định về phụ cấp ưu đãi theo nghề và Nghị định quy định phụ cấp đặc thù, phụ cấp chống dịch, hỗ trợ nhân viên y tế thôn bản.

Đề xuất mới được lấy ý kiến hồi tháng 4 cho thấy tiền phụ cấp trực, mổ của bác sĩ bệnh viện công có thể tăng gần gấp ba lần. Phụ cấp cho phẫu thuật viên chính hoặc bác sĩ gây mê chính sẽ tăng từ 280.000 đồng lên 790.000 đồng. Phụ cấp trực vào ngày nghỉ cuối tuần sẽ bằng 1,3 lần, còn vào ngày lễ, Tết sẽ bằng 1,8 lần mức thông thường.

Về phụ cấp thâm niên, Bộ Y tế giải thích rằng chế độ này đã được bãi bỏ theo Nghị quyết 27/2018 của Ban Chấp hành Trung ương nhằm đảm bảo tương quan tiền lương giữa các ngành.

Ngoài vấn đề lương bổng, cử tri còn kiến nghị đưa bác sĩ mới tốt nghiệp về xã thực hiện nghĩa vụ khám chữa bệnh ít nhất hai năm trước khi được nhận nhiệm vụ ở các cơ sở khác. Đối với đề xuất này, Bộ trưởng Lan cho biết sẽ nghiên cứu để đưa ra chính sách phù hợp.