Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature vào năm 2023 đã khám phá thế giới phức tạp của sự cạnh tranh nội bộ gián tiếp giữa phụ nữ. Giáo sư Tim Clutton-Brock, Đại học Cambridge, đã thực hiện nghiên cứu này với sự tham gia của gần 600 người từ 25 đến 45 tuổi, đã kết hôn và có con. Họ được yêu cầu đánh giá phản ứng của những người đồng giới khác trong hơn 20 tình huống khác nhau liên quan đến các nguồn lực có lợi cho phụ nữ như thực phẩm, sự an toàn, địa vị, sức mạnh…

Kết quả nghiên cứu cho thấy phụ nữ thiếu một nguồn lực nào đó sẽ có cảm xúc rất tiêu cực với những người phụ nữ có thứ đó, cao hơn đáng kể so với nam giới trong tình huống tương tự. Ví dụ, một phụ nữ có ngoại hình kém hấp dẫn rất dễ nảy sinh cảm giác khó chịu, thậm chí thù ghét người có nhan sắc. Đặc biệt, nếu nguồn lực đó có ở nam giới, phụ nữ thường không có tâm lý ganh đua, hoặc có nhưng không đáng kể.

Nghiên cứu sâu hơn cho thấy phụ nữ tỏ thái độ tiêu cực mạnh mẽ với những người cùng giới tính, liên quan đến các nguồn lực như vị trí quyền lực tại nơi làm việc, ngoại hình hấp dẫn, có cha mẹ tốt, là thành viên có ảnh hưởng trong cộng đồng, năng động, sức khỏe tuyệt vời, sống trong một ngôi nhà đẹp, có người bạn đời tốt. Điều này có nghĩa là phụ nữ có xu hướng phản ứng tiêu cực hơn nam giới trước sự bất cân xứng về nguồn lực giữa những người cùng giới, nhưng không phải giữa những người khác giới.

Theo lý giải của tâm lý học tiến hóa, thực tế này bắt nguồn từ việc phụ nữ trong lịch sử phải đối mặt với nguy cơ cao hơn từ hành vi xâm phạm thể chất và do đó phát triển các hình thức xung đột xã hội ngầm hơn. Họ thường nảy sinh cạnh tranh dựa trên ngoại hình, địa vị, bạn đời. Trong khi đó, đàn ông thường có xu hướng cạnh tranh trực tiếp hơn như thi đấu thể chất, ganh đua công khai, thử thách hoặc thể hiện sự thống trị.

Mặc dù đều có tính cạnh tranh, phụ nữ có thể tránh cạnh tranh công khai do áp lực và kỳ vọng xã hội là phái nữ phải dễ chịu, hòa đồng và không thống trị. Do đó, họ có thể cạnh tranh nhiều hơn về ngoại hình, xã hội hoặc cảm xúc, những nơi địa vị của họ được xác định một cách tinh tế.

Tóm lại, nghiên cứu này đã chỉ ra rằng sự cạnh tranh giữa phụ nữ có thể diễn ra gay gắt hơn so với nam giới, đặc biệt là trong các lĩnh vực như ngoại hình, địa vị và bạn đời. Điều này có thể được giải thích bằng lịch sử và áp lực xã hội mà phụ nữ phải đối mặt.

Tìm hiểu thêm về nghiên cứu trên Nature

Giáo sư Tim Clutton-Brock và nhóm nghiên cứu của ông đã thực hiện một công trình đáng kể trong việc khám phá sự phức tạp của sự cạnh tranh nội bộ gián tiếp giữa phụ nữ. Qua đó, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về động lực và hành vi của phụ nữ trong các tình huống xã hội khác nhau.

Nhà sử học người Pháp Philippe Le Failler đã trình bày một cách chi tiết và phức tạp về lịch sử của vùng đất mà sông Đà chảy qua trong hơn hai thế kỷ qua trong tác phẩm ‘Sông Đà: Lịch sử một vùng biên cảnh Việt Nam’. Tác giả đã đưa ra một quan điểm mới, bác bỏ việc cho rằng vùng Tây Bắc xa xôi chỉ tiếp nhận lịch sử một cách bị động do vị trí địa lý cách xa trung tâm quyền lực. Thay vào đó, ông khẳng định vai trò đặc biệt của khu vực có sông Đà chảy qua như một không gian đa dạng, chứa đựng nhiều lãnh địa khác nhau, đóng vai trò là vùng đệm giữa các đế chế và vương quốc, và tích cực tham gia vào việc định hình không gian quyền lực và bản sắc của khu vực.

Tác phẩm này không chỉ đơn thuần là một chuyên khảo lịch sử địa phương mà còn là một tác phẩm tổng hợp, trình bày một bức tranh toàn diện về khu vực này, nơi tụ hội của lịch sử, các dòng chảy văn hóa và số phận con người. Sông Đà, dưới nhãn quan của tác giả, không chỉ là một yếu tố địa lý mà còn là nơi chứa đựng những giao thoa thú vị giữa quyền lực, văn hóa và các cộng đồng đa sắc tộc. Những tương tác phức tạp này thể hiện rõ ràng sự đan xen giữa các yếu tố lịch sử, văn hóa và chính trị trong khu vực.

Trong từng chương sách, Philippe Le Failler đã trình bày lịch sử biến động của khu vực sông Đà theo chiều thời gian, từ ảnh hưởng của Trung Quốc ở phía Bắc, người Lào ở phía Tây đến các tộc trưởng người Thượng và thực dân Pháp. Bằng cách nghiên cứu các nguồn tư liệu khác nhau, ông đã làm rõ những biến động này thông qua việc nghiên cứu lịch sử dòng tộc, gia đình, như trường hợp của tộc trưởng Đèo Văn Trì. Việc sử dụng các tư liệu từ các chính quyền trước đã giúp tác giả phác thảo nên bức tranh toàn cảnh của khu vực sông Đà trong lịch sử.

Cuốn sách ‘Sông Đà: Lịch sử một vùng biên cảnh Việt Nam’ của Philippe Le Failler không chỉ là một tác phẩm lịch sử đơn thuần mà còn là một công trình nghiên cứu sâu sắc về văn hóa, quyền lực và cộng đồng trong khu vực sông Đà. Tác giả đã trình bày một cách rõ ràng và hấp dẫn về vai trò quan trọng của khu vực này trong lịch sử Việt Nam và giao thoa văn hóa giữa các dân tộc. Với cách tiếp cận tích hợp và đa chiều, cuốn sách mang đến cho người đọc một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về khu vực sông Đà trong bối cảnh lịch sử và văn hóa của Việt Nam.

Điều đặc biệt trong tác phẩm của Philippe Le Failler là cách ông tiếp cận lịch sử không chỉ như một chuỗi các sự kiện, mà còn như một cách để hiểu về sự hình thành và biến đổi của các cộng đồng trong khu vực. Qua đó, tác giả cũng chỉ ra sự liên kết và tương tác giữa các yếu tố lịch sử, văn hóa và chính trị, làm sáng tỏ vai trò của khu vực sông Đà trong bản đồ lịch sử và văn hóa Việt Nam.