Trong nỗ lực tăng tốc phát triển nhà ở xã hội, tỉnh Nghệ An đang lên kế hoạch hoàn thành gần 2.500 căn nhà trong năm nay, vượt 1,7 lần chỉ tiêu được giao. Thông tin này được Bộ Xây dựng công bố trong báo cáo đánh giá tình hình phát triển nhà ở xã hội 7 tháng đầu năm 2025 và kế hoạch triển khai 5 tháng cuối năm 2025.

Theo báo cáo, tính đến ngày 15/7, cả nước đã có 692 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai với quy mô 633.559 căn. Trong đó, 146 dự án đã hoàn thành với 103.717 căn; 124 dự án đã khởi công, đang triển khai với 111.622 căn; và 422 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư với 418.220 căn.

Đáng chú ý, nhiều địa phương đã và đang hoàn thành, thậm chí vượt chỉ tiêu được giao trong năm 2025. Hải Phòng, TP Huế, Tuyên Quang, Quảng Ninh là những địa phương điển hình vượt chỉ tiêu. Đặc biệt, tỉnh Nghệ An với chỉ tiêu được giao 1.420 căn, dự kiến hoàn thành 2.456 căn, đạt 173% chỉ tiêu.

Bộ Xây dựng cho biết sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành để hướng dẫn triển khai Nghị quyết số 201/2025/QH15 của Quốc hội và Nghị định số 192/2025/NĐ-CP của Chính phủ. Đồng thời, Bộ sẽ đôn đốc các địa phương, doanh nghiệp đẩy mạnh triển khai đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội để đảm bảo mục tiêu được Thủ tướng giao.

Bộ Xây dựng cũng đề nghị UBND cấp tỉnh khẩn trương ban hành quy định chi tiết về trường hợp có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng cách xa địa điểm làm việc được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội. Các địa phương cần cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp triển khai đầu tư.

Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến rộng rãi về đề xuất thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, một tổ chức tài chính ngoài ngân sách, hoạt động như doanh nghiệp nhà nước 100% vốn, nhằm giải quyết bài toán vốn cho phát triển nhà ở xã hội. Quỹ này sẽ có nguồn vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng, đóng vai trò là cú hích tài chính mạnh mẽ thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội đồng bộ và bền vững tại Việt Nam.

Theo dự thảo, Quỹ nhà ở quốc gia sẽ được chia thành hai cấp: Quỹ nhà ở trung ương do Bộ Xây dựng trực tiếp quản lý, và Quỹ nhà ở địa phương được giao cho các Sở Xây dựng điều hành tại từng tỉnh, thành. Việc thành lập quỹ này giúp tách bạch chức năng quản lý và vận hành nhà ở xã hội ra khỏi ngân sách Nhà nước, đồng thời tạo điều kiện cho các địa phương chủ động hơn trong triển khai các chương trình an sinh.

Quỹ nhà ở trung ương sẽ được cấp vốn điều lệ ban đầu ít nhất 5.000 tỷ đồng từ ngân sách trung ương và nâng lên tối thiểu 10.000 tỷ đồng trong vòng ba năm kể từ khi thành lập. Ngoài vốn ngân sách, quỹ này còn có thể huy động từ nhiều kênh như: đóng góp tự nguyện từ tổ chức – cá nhân trong và ngoài nước, tiền thu từ bán nhà ở thuộc tài sản công, lợi nhuận từ hoạt động của quỹ, và các nguồn hợp pháp khác. Chính phủ hy vọng những nguồn lực này sẽ giúp quỹ hoạt động hiệu quả và bền vững.

Quỹ nhà ở quốc gia sẽ hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, tức có bộ máy điều hành riêng, linh hoạt trong vận hành, nhưng vẫn chịu giám sát chặt chẽ từ cơ quan chủ quản – Bộ Xây dựng hoặc UBND tỉnh/thành phố. Giám đốc điều hành quỹ trung ương do Bộ Xây dựng bổ nhiệm, đảm bảo tính nhất quán trong chính sách và vận hành hiệu quả.

Mục tiêu trọng tâm của Quỹ nhà ở quốc gia là đầu tư vào các dự án nhà ở xã hội độc lập và dự án nhà ở xã hội có hạ tầng đồng bộ, chủ yếu để cho thuê. Việc định hướng quỹ đầu tư vào nhà ở xã hội cho thuê thay vì bán đứt giúp duy trì quỹ nhà lâu dài và ổn định hơn, từ đó hỗ trợ người thu nhập thấp tiếp cận nơi ở phù hợp. Theo công điện của Thủ tướng Chính phủ, việc hỗ trợ người dân có nhà ở ổn định là nhiệm vụ quan trọng trong công tác an sinh xã hội.

Các dự án đầu tư từ quỹ sẽ có thời hạn tối đa: không quá 5 năm đối với nhà ở xã hội độc lập, và không quá 7 năm đối với các dự án có đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật và xã hội. Điều này tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho việc phân bổ và giải ngân vốn, đồng thời đẩy nhanh tiến độ triển khai thực tế – yếu tố lâu nay vốn là điểm nghẽn của các chương trình nhà ở xã hội.

Việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia cũng mang ý nghĩa chiến lược trong bối cảnh nhu cầu nhà ở xã hội đang tăng mạnh, nhất là tại các đô thị lớn và khu công nghiệp. Khi chính sách đủ mạnh và tài chính đủ vững, việc triển khai các khu nhà ở cho công nhân, người thu nhập thấp và đối tượng chính sách có thể được thực hiện đồng loạt thay vì nhỏ giọt như trước.

Quỹ nhà ở quốc gia không chỉ là công cụ tài chính mới mà còn là giải pháp tổng thể giúp hiện thực hóa chính sách an cư cho hàng triệu người dân Việt Nam. Khi vận hành hiệu quả, quỹ sẽ tạo ra một nguồn lực độc lập, bền vững, giúp giảm áp lực lên ngân sách Nhà nước và đồng thời khuyến khích sự tham gia tích cực của xã hội.