Ngành bao bì đang trải qua một quá trình chuyển đổi xanh sâu rộng do áp lực từ cả luật pháp trong nước và yêu cầu tiêu dùng bền vững, cũng như các tiêu chuẩn quốc tế. Xu hướng này đòi hỏi các doanh nghiệp phải thực hiện những thay đổi đáng kể để đáp ứng nhu cầu tái chế và giảm thiểu rác thải. Trong bối cảnh đó, Liên minh Tái chế Bao bì Pro Việt Nam đã được thành lập với mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái tái chế đồng bộ và thúc đẩy trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) theo hướng thực chất.

Sau 6 năm hoạt động, Pro Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng kể, điển hình như việc thu gom và tái chế hơn 64.000 tấn bao bì vào năm 2024. Thành tựu này không chỉ thể hiện nỗ lực của các doanh nghiệp thành viên mà còn cho thấy tiềm năng phát triển của ngành tái chế tại Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, ngành tái chế vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức cần được giải quyết.

Một trong những thách thức lớn nhất là việc phân loại rác tại nguồn chưa được thực hiện hiệu quả. Thiếu chế tài mạnh để khuyến khích phân loại rác tại nguồn là một hạn chế lớn, khiến cho quá trình thu gom và tái chế gặp nhiều khó khăn. Ngoài ra, sản phẩm tái chế của Việt Nam còn gặp khó khăn khi xuất khẩu sang một số thị trường như EU do quy trình chứng nhận phức tạp và yêu cầu kỹ thuật khắt khe. Điều này không chỉ làm giảm khả năng cạnh tranh của các sản phẩm tái chế Việt Nam trên thị trường quốc tế mà còn hạn chế sự phát triển của ngành tái chế trong nước.

Để giải quyết những thách thức này, Pro Việt Nam đã đặt ra các mục tiêu và giải pháp cụ thể. Trước hết, liên minh này sẽ tập trung mở rộng mạng lưới hợp tác với các doanh nghiệp, tổ chức và cơ quan chính phủ để nâng cao hiệu quả thu gom, tái chế, và đặc biệt là ứng dụng công nghệ trong phân loại rác và quản lý dữ liệu tái chế. Việc ứng dụng công nghệ sẽ giúp tăng độ chính xác trong phân loại rác, giảm thiểu chi phí và nâng cao hiệu suất tái chế.

Ngoài ra, các doanh nghiệp thành viên của Pro Việt Nam cũng cam kết thiết kế bao bì thân thiện với môi trường, dễ thu gom và tái chế. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rác thải mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tái chế. Mục tiêu dài hạn của Pro Việt Nam là đến năm 2030, toàn bộ bao bì do các thành viên đưa ra thị trường sẽ được thu gom và tái chế, góp phần thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam.

Một số doanh nghiệp tái chế tiên phong như Công ty CP Nhựa tái chế Duy Tân đã áp dụng công nghệ mới để tái chế chai nhựa thành sản phẩm mới, giảm thiểu đáng kể rác thải nhựa ra môi trường. Công ty đã xây dựng hệ thống thu gom và tái chế rác thải nhựa, tạo ra các sản phẩm tái chế chất lượng cao. Tuy nhiên, để kinh tế tuần hoàn thực sự phát triển, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách, nhà sản xuất, hiệp hội, khối thu gom phi chính thức, cùng với truyền thông và giáo dục cộng đồng.

Truyền thông và giáo dục cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tái chế và phân loại rác tại nguồn. Khi cộng đồng có hiểu biết sâu sắc về lợi ích của tái chế, họ sẽ tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường, tạo nên sức mạnh tổng hợp để giải quyết các thách thức môi trường hiện nay. Đồng thời, việc hoàn thiện khung pháp lý và chính sách hỗ trợ cũng là yếu tố then chốt để thúc đẩy sự phát triển của ngành tái chế và kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.

Tóm lại, việc chuyển đổi xanh trong ngành bao bì và sự phát triển của ngành tái chế tại Việt Nam đang là một quá trình tích cực và cần được tiếp tục hỗ trợ. Với sự hợp tác của tất cả các bên liên quan, từ doanh nghiệp, chính phủ đến cộng đồng, mục tiêu xây dựng một nền kinh tế tuần hoàn bền vững sẽ không còn xa vời.

Thành phố Huế đang tích cực triển khai việc phát triển mạng lưới thu gom phế liệu công nghệ, với mục tiêu mỗi phường, xã đều có ít nhất một người làm nghề thu gom. Mới đây, Tổ hợp tác nghề ve chai công nghệ đã được thành lập tại các phường như Vỹ Dạ, Thuận Hóa, Phú Xuân, Thủy Xuân và đang được mở rộng ra nhiều địa bàn khác.

Điểm nổi bật của tổ hợp tác này là ứng dụng công nghệ số vào thu gom phế liệu. Người dân trên địa bàn được khuyến khích cài đặt và sử dụng ứng dụng mGreen để đặt lịch hẹn thu mua ve chai, rác tái chế, phế liệu. Thông qua ứng dụng, các thành viên trong tổ có thể nhận được yêu cầu với thông tin, địa chỉ cụ thể để chủ động sắp xếp công việc và tối ưu lịch làm việc. Họ cũng được hỗ trợ theo dõi lịch sử giao dịch, dòng tiền và quản lý khách hàng một cách hiệu quả.

Theo thống kê của Hội Liên hiệp phụ nữ TP Huế, trên địa bàn có hơn 500 hội viên phụ nữ làm nghề thu mua ve chai, đa số còn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, thông qua công việc này, các chị em đã đóng góp thầm lặng vào việc bảo vệ môi trường khi thu gom và phân loại rác thải theo đúng quy trình.

Để kết nối các thành viên cùng ngành nghề và hỗ trợ họ, Hội đã thành lập các tổ hợp tác thu gom ve chai và kết nối với các dự án, tổ chức để được hỗ trợ cung cấp trang thiết bị bảo hộ và phương tiện lao động.

Dự án “Huế – Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” đã triển khai nhiều chương trình nhằm giảm thiểu rác thải nhựa và đẩy mạnh phân loại rác tại nguồn hiệu quả. Đến nay, đã có 15.182 hộ gia đình và 492 cơ sở kinh doanh được tuyên truyền và thu gom được hơn 18 tấn rác nhựa.

Việc thành lập tổ hợp tác số 3 là dấu mốc quan trọng, góp phần mở rộng mạng lưới thu gom ve chai công nghệ trên toàn địa bàn. Dự kiến sắp tới, 40 phường, xã mới của TP Huế sẽ dần được kết nối với người thu mua phế liệu thông qua nền tảng số hiện đại, góp phần thúc đẩy Huế trở thành đô thị xanh – sạch – tuần hoàn.

Quá trình phát triển mạng lưới thu gom phế liệu công nghệ tại TP Huế không chỉ giúp nâng cao hiệu quả việc thu gom và phân loại rác thải mà còn góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện điều kiện làm việc cho những người làm nghề thu mua ve chai. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ số vào hoạt động thu gom cũng giúp tăng cường sự kết nối giữa người dân và các tổ chức thu gom, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và giám sát quá trình thu gom và tái chế rác thải.