Trong nỗ lực đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số và nâng cao kỹ năng số cho người dân, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lâm Đồng đã triển khai một sáng kiến quan trọng. Mới đây, sở đã ban hành tài liệu “Bình dân học vụ số”, khởi đầu cho phong trào “Bình dân học vụ số” trên toàn tỉnh. Mục tiêu chính của phong trào này là cung cấp các kỹ năng số cơ bản cho tất cả các xã, phường, đặc khu và các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, Sở Khoa học và Công nghệ Lâm Đồng đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương và các trường học trên địa bàn tích cực tham gia và phát động phong trào học tập kỹ năng số. Điều này sẽ được thực hiện thông qua nền tảng trực tuyến https://binhdanhocvuso.gov.vn và chuyên trang sổ tay “Bình dân học vụ số” tại địa chỉ https://binhdanhocvuso.lamdong.gov.vn. Người tham gia sẽ sử dụng tài khoản VNeID để truy cập vào hệ thống khóa học số hóa, bao gồm tài liệu đọc, video bài giảng, các bài kiểm tra trực tuyến và theo dõi tiến độ học tập.

Hệ thống được thiết kế nhằm đảm bảo việc học tập theo lộ trình, với các kiểm tra tự động và cấp chứng nhận hoàn thành. Điểm nổi bật của hệ thống này là khả năng học tập linh hoạt, có thể thực hiện mọi lúc, mọi nơi, phù hợp với cả người trẻ và người lớn tuổi. Để hỗ trợ người dân, UBND cấp xã sẽ chỉ đạo các tổ công nghệ số cộng đồng giúp đỡ người dân truy cập và tham gia học tập. Song song đó, Tỉnh đoàn sẽ phát động phong trào học tập kỹ năng số trong đoàn viên thanh niên, đồng thời lan tỏa phong trào này trong cộng đồng.

Lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ Lâm Đồng kỳ vọng rằng phong trào “Bình dân học vụ số” sẽ tạo ra bước chuyển mạnh mẽ trong việc nâng cao dân trí số. Qua đó, khoảng cách số sẽ được thu hẹp và nguồn nhân lực chất lượng sẽ được chuẩn bị để thích ứng với quá trình chuyển đổi số toàn diện của tỉnh Lâm Đồng trong thời gian tới. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển đồng đều và tận dụng tối đa các cơ hội mà công nghệ số mang lại.

Trường Sĩ quan Thông tin đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận trong việc xây dựng mô hình nhà trường thông minh và chuyển đổi số, đặc biệt là trong lĩnh vực thư viện số. Thượng tá Quân nhân chuyên nghiệp Vũ Hải Sơn, Phụ trách Thư viện, Ban Khoa học quân sự, cho biết thư viện số của trường đã được xây dựng từ năm 2009 và đã kết nối với mạng thông tin khoa học quân sự của Bộ Quốc phòng và 33/36 thư viện trong hệ thống thư viện số toàn quân.

Bạn đọc có thể truy cập để khai thác tài liệu từ các địa điểm có kết nối mạng LAN nhà trường. Thư viện số hiện có 1.723 đầu sách và cơ sở dữ liệu thư mục gồm 28.813 biểu ghi sách, tài liệu thuộc nhiều chuyên ngành, lĩnh vực khác nhau. Trung bình mỗi năm, Trung tâm Học liệu – Thư viện phục vụ 26.500 lượt bạn đọc học tập, nghiên cứu, tham khảo, mượn, trả sách.

Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, nghiên cứu khoa học, việc chuyển đổi số được thực hiện hiệu quả. Nhà trường đã xây dựng, tích hợp, liên thông hệ thống dữ liệu số phục vụ giáo dục – đào tạo, duy trì hoạt động trên 2 cổng thông tin điện tử. Công tác quản lý, thống kê, giám sát, khảo thí… của nhà trường đều đã chuyển sang ứng dụng chuyển đổi số. Hệ thống tài liệu, bài giảng điện tử thuộc chương trình đào tạo các đối tượng đều được số hóa, tích hợp với thư viện điện tử.

Trường Sĩ quan Thông tin cũng đã triển khai rộng rãi phong trào ‘Bình dân học vụ số’ trong nhà trường. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số của nhà trường còn được triển khai, ứng dụng hầu hết trên mọi hoạt động các lĩnh vực công tác của các cơ quan, đơn vị của nhà trường.

Đại tá, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Xuân Hùng, Hiệu trưởng Trường Sĩ quan Thông tin, cho biết thời gian tới, trường sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp về nâng cấp hạ tầng số, nền tảng số, dữ liệu số dùng chung trong nhà trường; đẩy mạnh chuyển đổi số trong dạy, học, kiểm tra, đánh giá kết quả người học dựa trên ứng dụng nền tảng số; kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục – đào tạo với nghiên cứu khoa học, ứng dụng hiệu quả các thành tựu của công nghệ 4.0, trí tuệ nhân tạo để nâng cao chất lượng chuyển đổi số.

Chuyển đổi số đang trở thành yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong thời đại Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ vào hoạt động sản xuất và kinh doanh vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một trong những thách thức lớn nhất là vấn đề nhân lực.

Ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm và áp dụng công nghệ phù hợp do thiếu vốn đầu tư và nhân lực có trình độ. Khi có công nghệ, họ lại không có người đủ trình độ để vận hành.

Để giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản này, các chuyên gia đề xuất triển khai cơ chế ‘chuyển đổi từng bước’. Doanh nghiệp không cần thay đổi toàn bộ quy trình cùng lúc mà có thể bắt đầu từ những nghiệp vụ dễ áp dụng như hóa đơn điện tử, kế toán online, quản lý bán hàng… Điều này sẽ giúp doanh nghiệp dần dần thích nghi với công nghệ và giảm thiểu rủi ro.

Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức giáo dục để tổ chức các chương trình đào tạo thực hành, học online, cấp chứng chỉ… là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp nâng cao trình độ và kỹ năng của nhân lực, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Tân, Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển Ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, Đại học Bách khoa Hà Nội, Nhà nước nên tạo ra một số chương trình trọng điểm, có kinh phí và lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ đào tạo qua đấu thầu để doanh nghiệp tư nhân có khả năng thiết kế những khóa học, chương trình học bổ sung và phổ thông hóa các kỹ năng mới cho người yếu thế trong thị trường việc làm mới.

Một yếu tố quan trọng khác là cần khuyến khích doanh nghiệp công nghệ tham gia phát triển giải pháp công nghệ thân thiện với người dùng. Phần mềm phải dễ sử dụng, giao diện đơn giản, thậm chí tích hợp tính năng điều khiển bằng giọng nói để người lao động phổ thông cũng có thể làm quen nhanh chóng.

Dự báo khoảng 70% công việc truyền thống tại Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng đáng kể từ sự phát triển của AI trong thập kỷ tới. Các nhà cung cấp giải pháp công nghệ nhận định, AI sẽ là công nghệ chủ đạo định hình tương lai hoạt động doanh nghiệp tại Việt Nam trong 5-10 năm tới.

Để hình thành nguồn lực mới, doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình chuyển đổi số có lồng ghép yếu tố phát triển con người; doanh nghiệp và người lao động cần đầu tư vào học tập và nâng cao kỹ năng số. Xây dựng một hệ sinh thái nhân lực thích ứng công nghệ không chỉ dựa vào nỗ lực riêng của doanh nghiệp mà giáo dục đại học chính là mắt xích đầu tiên góp phần định hình tư duy, nền tảng tri thức và thái độ nghề nghiệp cho người lao động tương lai.

Nhân lực không thể tách rời tổng thể các yếu tố như cấu trúc nền kinh tế, định hướng chính sách vĩ mô và năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp. Chất lượng nguồn nhân lực chịu tác động trực tiếp từ cách mà nền kinh tế được tổ chức, điều tiết và định hướng phát triển.

Muốn hình thành một lực lượng lao động phù hợp với thời đại công nghệ, cần đồng bộ giữa chính sách phát triển nhân lực và các chính sách kinh tế-công nghệ. Điều này sẽ giúp Việt Nam tận dụng được cơ hội của thời đại công nghệ và phát triển bền vững.