Chuyển đổi số đang trở thành yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong thời đại Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư. Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ vào hoạt động sản xuất và kinh doanh vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một trong những thách thức lớn nhất là vấn đề nhân lực.

Ông Phạm Đức Nghiệm, Phó Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết nhiều doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm và áp dụng công nghệ phù hợp do thiếu vốn đầu tư và nhân lực có trình độ. Khi có công nghệ, họ lại không có người đủ trình độ để vận hành.

Để giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản này, các chuyên gia đề xuất triển khai cơ chế ‘chuyển đổi từng bước’. Doanh nghiệp không cần thay đổi toàn bộ quy trình cùng lúc mà có thể bắt đầu từ những nghiệp vụ dễ áp dụng như hóa đơn điện tử, kế toán online, quản lý bán hàng… Điều này sẽ giúp doanh nghiệp dần dần thích nghi với công nghệ và giảm thiểu rủi ro.

Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức giáo dục để tổ chức các chương trình đào tạo thực hành, học online, cấp chứng chỉ… là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp nâng cao trình độ và kỹ năng của nhân lực, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Tân, Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển Ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, Đại học Bách khoa Hà Nội, Nhà nước nên tạo ra một số chương trình trọng điểm, có kinh phí và lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ đào tạo qua đấu thầu để doanh nghiệp tư nhân có khả năng thiết kế những khóa học, chương trình học bổ sung và phổ thông hóa các kỹ năng mới cho người yếu thế trong thị trường việc làm mới.

Một yếu tố quan trọng khác là cần khuyến khích doanh nghiệp công nghệ tham gia phát triển giải pháp công nghệ thân thiện với người dùng. Phần mềm phải dễ sử dụng, giao diện đơn giản, thậm chí tích hợp tính năng điều khiển bằng giọng nói để người lao động phổ thông cũng có thể làm quen nhanh chóng.

Dự báo khoảng 70% công việc truyền thống tại Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng đáng kể từ sự phát triển của AI trong thập kỷ tới. Các nhà cung cấp giải pháp công nghệ nhận định, AI sẽ là công nghệ chủ đạo định hình tương lai hoạt động doanh nghiệp tại Việt Nam trong 5-10 năm tới.

Để hình thành nguồn lực mới, doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình chuyển đổi số có lồng ghép yếu tố phát triển con người; doanh nghiệp và người lao động cần đầu tư vào học tập và nâng cao kỹ năng số. Xây dựng một hệ sinh thái nhân lực thích ứng công nghệ không chỉ dựa vào nỗ lực riêng của doanh nghiệp mà giáo dục đại học chính là mắt xích đầu tiên góp phần định hình tư duy, nền tảng tri thức và thái độ nghề nghiệp cho người lao động tương lai.

Nhân lực không thể tách rời tổng thể các yếu tố như cấu trúc nền kinh tế, định hướng chính sách vĩ mô và năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp. Chất lượng nguồn nhân lực chịu tác động trực tiếp từ cách mà nền kinh tế được tổ chức, điều tiết và định hướng phát triển.

Muốn hình thành một lực lượng lao động phù hợp với thời đại công nghệ, cần đồng bộ giữa chính sách phát triển nhân lực và các chính sách kinh tế-công nghệ. Điều này sẽ giúp Việt Nam tận dụng được cơ hội của thời đại công nghệ và phát triển bền vững.

Công nghệ sinh học đang nổi lên như một ngành công nghiệp mũi nhọn, mang lại cơ hội to lớn cho sự phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế. Với những nguồn lực sẵn có và chiến lược đầu tư thông minh, Việt Nam hoàn toàn có thể khẳng định vị thế và vươn lên tầm thế giới trong lĩnh vực đầy tiềm năng này.

Tuy nhiên, việc triển khai công nghệ sinh học vào thực tiễn đòi hỏi một lộ trình bài bản và chi tiết. Quá trình này bắt đầu từ việc khảo sát thị trường để hiểu rõ nhu cầu và xu hướng, nhập khẩu công nghệ tiên tiến từ các quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực này, đào tạo chuyên môn sâu cho đội ngũ nhân lực trong nước, và cuối cùng là nội địa hóa sản phẩm để phù hợp với thị trường và nhu cầu cụ thể của Việt Nam.

Một ví dụ cụ thể về tiềm năng của công nghệ sinh học tại Việt Nam là thị trường ứng dụng exosome trong ngành làm đẹp. Exosome, những tiểu vesicle có khả năng truyền tín hiệu và thay đổi hoạt động của các tế bào nhận, đang ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực thẩm mỹ và chăm sóc sức khỏe làn da. Với sự hỗ trợ về cơ chế và đầu tư thích đáng, thị trường này dự kiến sẽ đạt giá trị lên đến 8,5 tỷ USD tại Việt Nam vào năm 2030.

Ứng dụng công nghệ sinh học trong chế biến và sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao đã trở nên phổ biến và thiết thực, phù hợp với nhu cầu ngày càng đa dạng của cuộc sống. Việc này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của các nguồn nguyên liệu sẵn có và rẻ tiền trong nước, mà còn tạo ra nhiều cơ hội công ăn việc làm cho người lao động.

Để phát triển công nghệ sinh học một cách bền vững và hiệu quả, cần tập trung vào việc đầu tư đúng hướng. Điều này bao gồm việc khai thác tối đa các tiềm năng sẵn có, đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp kết nối các nhà khoa học, nhóm nghiên cứu với doanh nghiệp. Sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên sẽ tạo ra hệ sinh thái hỗ trợ cần thiết cho sự phát triển của công nghệ sinh học.

Công nghệ sinh học chỉ có thể thực sự bứt phá và đạt được thành công khi có sự đồng hành và hỗ trợ của cả hệ sinh thái, bao gồm chính sách hỗ trợ từ chính phủ, tài chính từ các quỹ đầu tư và ngân hàng, nguồn nhân lực chất lượng cao từ các cơ sở giáo dục và nghiên cứu, và thị trường tiêu thụ rộng lớn từ các doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Ngày 28/7, tại thành phố Đà Nẵng, lễ khởi động dự án Phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến Fab-Lab đã diễn ra tại Khu Công nghệ thông tin tập trung, Công viên phần mềm Đà Nẵng số 2. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam, với tổng vốn đầu tư lên đến 1.800 tỷ đồng.

Dự án Fab-Lab được thiết kế với hai khu vực chính, bao gồm khu phòng Lab dành cho nghiên cứu và phát triển các công nghệ đóng gói mới như Fan-out Wafer Level Packaging (FOWLP), 2.5D/3D IC, Silicon Interposer và Silicon-Bridge. Khu phòng Fab sẽ thực hiện sản xuất thử nghiệm trên tấm wafer thật, được trang bị các thiết bị tiên tiến như hệ thống lithography (quang khắc), wafer bonding và hệ thống đo kiểm đạt chuẩn quốc tế.

Khi đi vào hoạt động, Fab-Lab dự kiến sẽ có công suất 10 triệu sản phẩm/năm, phục vụ thị trường trong và ngoài nước. Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá cao tinh thần chủ động và quyết tâm của lãnh đạo thành phố Đà Nẵng trong việc kiến tạo môi trường thuận lợi để phát triển lĩnh vực vi mạch bán dẫn.

Bộ trưởng kỳ vọng dự án sẽ phát triển các công nghệ đóng gói tiên tiến và đào tạo đội ngũ kỹ sư, chuyên gia trình độ cao, là điểm xuất phát cho những sản phẩm công nghệ ‘Make in Viet Nam’. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh rằng để phát triển bền vững, Việt Nam phải tham gia vào toàn bộ các khâu của ngành công nghiệp bán dẫn, từ đào tạo nhân lực, nghiên cứu, thiết kế đến đóng gói, kiểm thử và sản xuất.

Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Lương Nguyễn Minh Triết cho biết thành phố cam kết tạo điều kiện thuận lợi về hạ tầng, cơ chế hành chính và nguồn nhân lực để dự án triển khai đúng tiến độ, an toàn, hiệu quả. Ông cũng kỳ vọng VSAP Lab sẽ là hạt nhân hình thành cụm đổi mới sáng tạo ngành bán dẫn tại thành phố.

Với dự án này, thành phố Đà Nẵng đang nỗ lực xây dựng một hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn hoàn chỉnh, bao gồm nghiên cứu, phát triển, sản xuất và đào tạo nhân lực chất lượng cao. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc khẳng định vị thế của Việt Nam trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.

Trước đó, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã có chuyến thăm và làm việc với các đơn vị liên quan để thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam. Ông cũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn hoàn chỉnh, bao gồm nghiên cứu, phát triển, sản xuất và đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng vừa tham dự lễ khánh thành Nhà máy Coherent Việt Nam, thuộc Tập đoàn Coherent (Hoa Kỳ) tại Khu Công nghiệp Nhơn Trạch 1, tỉnh Đồng Nai. Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc mở rộng hoạt động của Tập đoàn Coherent tại Việt Nam, một trong những tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực vật liệu, thiết bị, linh kiện phục vụ công nghiệp bán dẫn và điện tử.

Trong bài phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đánh giá cao việc Coherent tiếp tục mở rộng đầu tư tại Việt Nam, điều này không chỉ tạo ra nhiều cơ hội hợp tác sâu rộng trong đào tạo nhân lực, chuyển giao tri thức và công nghệ mà còn đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế nước nhà. Dự án này dự kiến sẽ tạo việc làm ổn định, chất lượng cao cho hàng nghìn lao động kỹ thuật và trình độ cao. Đặc biệt, các sản phẩm của Tập đoàn Coherent sẽ phục vụ trực tiếp cho nhiều tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu.

Phó Thủ tướng cũng cho biết, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo. Theo xếp hạng năm 2024, Việt Nam đứng thứ 44/133 quốc gia và nền kinh tế về chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu, tăng 2 bậc so với năm 2023. Đây là quốc gia duy nhất luôn có kết quả đổi mới sáng tạo cao hơn so với mức độ phát triển trong suốt 14 năm qua. Việt Nam đang trở thành điểm đến chiến lược cho các tập đoàn công nghệ lớn hàng đầu thế giới như NVIDIA, Apple, Google, Qualcomm, Amkor, Marvell, Intel, Meta và bây giờ là Coherent.

Phó Thủ tướng đề nghị Tập đoàn Coherent tiếp tục mở rộng đầu tư theo chiều sâu tại Việt Nam, đặc biệt là trong các công đoạn có giá trị gia tăng cao hơn của chuỗi giá trị ngành bán dẫn. Đồng thời, quan tâm đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực chất lượng cao của Việt Nam, tăng cường kết nối với các viện nghiên cứu, trường đại học để hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện và bền vững. Chính phủ Việt Nam cam kết sẽ luôn đồng hành, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư kinh doanh có hiệu quả, bền vững, lâu dài tại Việt Nam.

Theo ông Gan YC, Giám đốc Nhà máy Coherent tại Khu công nghiệp Nhơn Trạch 1, nhà máy này sẽ đóng vai trò then chốt trong việc tăng tốc năng lực của Tập đoàn Coherent trong lĩnh vực silicon carbide và quang học, những yếu tố thiết yếu cho quá trình chuyển đổi các hệ thống công nghiệp, truyền thông tốc độ cao và hạ tầng trung tâm dữ liệu. Tập đoàn Coherent đã triển khai kế hoạch đầu tư nhà máy tại Khu công nghiệp Nhơn Trạch 1 với tổng vốn đầu tư ban đầu là 127 triệu USD. Nhà máy này sẽ sản xuất chất bán dẫn Silicon Carbide (SiC), kính và các thiết bị quang học tiên tiến.

Trước đó, vào ngày 31/10/2023, Tập đoàn Coherent đã đề xuất đầu tư ba dự án công nghệ cao tại Khu công nghiệp Nhơn Trạch 1 và 2, bao gồm dự án sản xuất chất bán dẫn Silicon Carbide (SiC), dự án Quang học tiên tiến (Advanced Optics) và dự án M-Cubed: Đo lường, kiểm tra và sản xuất linh kiện bán dẫn. Tổng vốn đầu tư đăng ký ban đầu của ba dự án này là gần 1 tỷ USD, với kỳ vọng đạt giá trị sản xuất hơn 1,2 tỷ USD mỗi năm. Trong năm 2024, tỉnh Đồng Nai đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho ba dự án của Tập đoàn Coherent, củng cố niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài vào môi trường đầu tư tại Việt Nam.