Các vấn đề về dinh dưỡng luôn là một phần quan trọng trong việc đảm bảo sức khỏe của cộng đồng, và chúng thường thay đổi tùy theo giai đoạn và thời kỳ. Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, đã nhấn mạnh điều này tại Hội nghị Dinh dưỡng TPHCM mở rộng lần thứ XIII với chủ đề ‘Gánh nặng kép về dinh dưỡng và những tiến bộ trong thực hành lâm sàng’ do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tổ chức.

GS.TS Lê Thị Hợp cho biết có 10 sự thật về dinh dưỡng hiện nay cần được chú ý. Thứ nhất, việc tăng cường đường vào chế biến thực phẩm có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như béo phì, tim mạch, tiểu đường type 2 nếu lạm dụng. Thứ hai, chế độ dinh dưỡng của con người hiện đại thường thiếu Omega 3, một chất cần thiết cho hoạt động của não bộ và tim mạch. Ngoài ra, không có một chế độ dinh dưỡng nào hoàn hảo cho tất cả mọi người, do đó phải thực hiện dinh dưỡng hợp lý, phù hợp cho từng người, từng loại tuổi, lao động, môi trường sống.

Bác sĩ CK.II 2 Đỗ Thị Ngọc Diệp, Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TPHCM, Phó chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, cũng chia sẻ về vấn đề thừa cân và béo phì đang gia tăng và trẻ hóa trên toàn thế giới và tại Việt Nam. Theo WHO và Liên đoàn Béo phì Thế giới (WOF), năm 2024, có 39% người trưởng thành trên toàn cầu bị thừa cân, 13% bị béo phì. Tại Việt Nam, thừa cân và béo phì gia tăng rất nhanh từ khoảng 10,5% năm 2010 lên 21% ở người trưởng thành trong năm 2021. Điều trị béo phì với các phương pháp chính là dinh dưỡng, thay đổi lối sống, thuốc và phẫu thuật.

Bên cạnh đó, BS Diệp cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của nước trong việc duy trì sự sống và hỗ trợ tích cực trong kiểm soát các bệnh như tim mạch, huyết áp, chuyển hóa, sức khỏe làn da và hệ tuần hoàn. Loại nước sử dụng từ nguồn thiên nhiên hay nước đã qua xử lý và độ pH của nước đều có tác động nhất định đến sức khỏe.

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Nga, Tổng Giám đốc Công ty CP Nước khoáng Khánh Hòa (Vikoda), cũng giới thiệu về lợi ích của nước kiềm và sản phẩm nước khoáng kiềm thiên nhiên Vikoda. Sản phẩm này sở hữu lợi ích ‘5 tốt’, bao gồm nước khoáng sạch từ nguồn, độ kiềm tự nhiên hoàn hảo với pH9,0, giúp trung hòa axit dạ dày dư thừa, và giữ trọn vi lượng khoáng quý.

Hội nghị Dinh dưỡng TPHCM mở rộng lần thứ XIII thu hút khoảng 850 đại biểu trên cả nước tham dự, với 4 phiên khoa học cùng 26 báo cáo chuyên sâu, thuyết trình, thảo luận và các phiên kết nối. Trong khuôn khổ hội nghị, Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TPHCM cũng chính thức ra mắt Trang thông tin Internet tại địa chỉ https://honufas.org.vn/, khẳng định cam kết của Hội trong việc chuyển đổi số và hiện đại hóa công tác truyền thông, mở rộng không gian kết nối tri thức, lan tỏa kiến thức khoa học đến cộng đồng.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý và lựa chọn nước uống phù hợp đang trở thành giải pháp then chốt trong phòng ngừa bệnh không lây nhiễm. Hội Dinh dưỡng Việt Nam và Công ty CP Nước khoáng Khánh Hòa vừa tổ chức Hội nghị Dinh dưỡng TP.HCM mở rộng lần thứ XIII năm 2025, với chủ đề ‘Gánh nặng kép về dinh dưỡng và những tiến bộ trong thực hành lâm sàng’. Tại hội nghị, các chuyên gia đã thảo luận về vấn đề dinh dưỡng trong kiểm soát béo phì, vai trò của nước và thực phẩm trong phòng ngừa bệnh không lây nhiễm.

GS-TS Nguyễn Thị Hợp, nguyên Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, cho biết lạm dụng đường trong chế biến thực phẩm có thể dẫn đến béo phì, bệnh tim mạch và tiểu đường type 2. Không có một chế độ ăn lý tưởng cho tất cả mọi người, mà cần cá thể hóa dinh dưỡng theo độ tuổi, nghề nghiệp và môi trường sống. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến khích tăng cường rau củ quả, bổ sung Omega-3, vitamin D, vi chất từ thực phẩm tự nhiên, đồng thời hạn chế đường tinh luyện, bột xay sẵn và duy trì vận động thể lực phù hợp.

Béo phì hiện đang gia tăng và có xu hướng trẻ hóa. GS-TS Nguyễn Thị Hợp nhấn mạnh rằng Chiến lược quốc gia về Dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030 đã đề ra 5 mục tiêu trọng tâm, bao gồm hoàn thiện chính sách, cải thiện dinh dưỡng cho bà mẹ, trẻ em và thanh thiếu niên, kiểm soát béo phì, phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng và nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi dinh dưỡng lành mạnh.

Theo BS Đỗ Thị Ngọc Diệp, Phó Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, tỷ lệ thừa cân, béo phì đang tăng nhanh và trẻ hóa toàn cầu, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm có tốc độ tăng cao nhất. WHO thống kê năm 2024, có đến 39% người trưởng thành trên thế giới bị thừa cân. Việc điều trị cần dựa trên bốn trụ cột: thay đổi lối sống và dinh dưỡng, dùng thuốc, phẫu thuật và các phương pháp không phẫu thuật kết hợp.

GS-TS Yasuhiko Toride (Đại học Quốc tế Tokyo) cho biết, Nhật Bản cũng đang đối mặt với gánh nặng kép khi người lớn béo phì tăng, trong khi người cao tuổi thiếu protein và nữ vị thành niên có xu hướng giảm cân quá mức. Tại TP.HCM, PGS-TS Tăng Kim Hồng (ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch) cảnh báo tỷ lệ thừa cân, béo phì ở thanh thiếu niên đang tăng nhanh và cần sớm hành động. Kiểm soát béo phì cần tiếp cận toàn diện, kết hợp giữa thay đổi hành vi cá nhân với cải thiện môi trường sống, hướng đến giải pháp phòng ngừa phổ quát chứ không chỉ nhắm vào nhóm nguy cơ cao.

Trong bối cảnh bệnh không lây nhiễm ngày càng gia tăng và trẻ hóa, việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và lựa chọn loại nước uống phù hợp đang trở thành yếu tố then chốt trong chiến lược chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Nước không chỉ là yếu tố duy trì sự sống mà còn hỗ trợ tích cực trong kiểm soát các bệnh như tim mạch, huyết áp, chuyển hóa, sức khỏe làn da và hệ tuần hoàn.

Theo BS Diệp, dinh dưỡng không lành mạnh, mất cân đối là nguyên nhân chính dẫn đến sự bùng phát của các bệnh không lây nhiễm. Loại nước sử dụng từ nguồn thiên nhiên hay nước đã qua xử lý và độ pH của nước đều có tác động nhất định đến sức khỏe. Từ góc nhìn kỹ thuật, kỹ sư Phạm Ngọc Duy cho rằng kiểm soát chất lượng nước khoáng thiên nhiên không đơn thuần chỉ dừng lại ở khâu kiểm nghiệm sản phẩm cuối, mà cần giám sát nghiêm ngặt toàn bộ quy trình sản xuất.

Về góc độ doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Nga, Tổng Giám đốc Công ty CP Nước khoáng Khánh Hòa (Vikoda) cho biết, nhiều lợi ích của nước kiềm được ủng hộ như có hiệu quả hỗ trợ tình trạng tăng tiết dạ dày, cải thiện mật độ xương, giảm độ nhớt của máu… Sản phẩm nước khoáng kiềm thiên nhiên Vikoda sở hữu lợi ích ‘5 tốt’, bao gồm nước khoáng sạch từ nguồn, độ kiềm tự nhiên hoàn hảo với pH 9,0, giữ trọn vi lượng khoáng quý, hỗ trợ vận chuyển dưỡng chất và hỗ trợ đào thải độc tố.

Trong bối cảnh bệnh không lây nhiễm tiếp tục là gánh nặng sức khỏe của toàn xã hội, các chuyên gia đều cho rằng cần có sự phối hợp liên ngành từ y tế, dinh dưỡng đến công nghệ và doanh nghiệp để nghiên cứu, sản xuất và phổ biến những sản phẩm thiết thực như nước khoáng kiềm thiên nhiên.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội gần đây đã ghi nhận trường hợp của bé trai Tâm, 15 tuổi, người đã tăng hơn 10 kg trong vòng nửa năm và được chẩn đoán béo phì độ một, cùng với các vấn đề sức khỏe liên quan như rối loạn chuyển hóa và gan nhiễm mỡ. Khi đến khám, Tâm có chiều cao 1,58 m và cân nặng hơn 77 kg, với lượng mỡ nội tạng lên tới 150 cm2, vượt quá ngưỡng an toàn là dưới 100 cm2.

TS.BS Lê Bá Ngọc, Phó giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và Điều trị béo phì, đã chỉ ra rằng Tâm có nguy cơ cao mắc các bệnh mạn tính nghiêm trọng nếu không điều trị tích cực, điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng sống, tuổi thọ và sức khỏe sinh sản sau này. Bác sĩ Ngọc giải thích rằng mỡ thừa không chỉ ảnh hưởng đến chức năng cơ – xương – khớp mà còn tăng nguy cơ thoái hóa sớm và giảm linh hoạt khi vận động.

Hơn nữa, mỡ nội tạng vượt ngưỡng an toàn đồng nghĩa với việc cơ thể đang trong trạng thái viêm mạn tính âm thầm, dễ dẫn đến xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, kháng insulin – yếu tố gây đái tháo đường type 2. Việc tích tụ mỡ trong gan cũng là dấu hiệu sớm cảnh báo suy giảm chức năng gan.

Tâm đã được điều trị theo mô hình đa chuyên khoa cá thể hóa, bao gồm sử dụng thuốc tiêm giúp kéo dài cảm giác no, cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát glucose máu, giảm mỡ nội tạng. Ngoài ra, bác sĩ cũng chỉ định thêm thuốc cải thiện tình trạng kháng insulin, kiểm soát glucose máu, ngăn ngừa tiến triển thành đái tháo đường type 2.

Cùng với điều trị bằng thuốc, chuyên viên cũng hướng dẫn Tâm về chế độ ăn uống thâm hụt calo nhưng không thiếu chất và tránh ảnh hưởng đến sự phát triển. Tâm cần giảm tiêu thụ tinh bột hấp thu nhanh, ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, đạm nạc và giảm tối đa chất béo bão hòa, thực phẩm nhiều đường. Đồng thời, Tâm cũng được chỉ định tập luyện tăng dần theo sự thích nghi của cơ thể để thúc đẩy trao đổi chất.

Sau gần một tháng điều trị béo phì, Tâm đã giảm 6 kg, chỉ số BMI giảm từ 31 xuống 28,5, tỷ lệ mỡ cơ thể giảm song không bị mất cơ hay mất nước, chỉ số glucose trong máu cũng cải thiện.

Theo bác sĩ Ngọc, mô hình điều trị đa chuyên khoa cá thể hóa không chỉ giúp Tâm giảm cân bền vững mà còn điều trị các rối loạn chuyển hóa đi kèm, ngăn nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính nguy hiểm từ khi còn rất trẻ.

Bác sĩ cũng khuyến cáo phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nếu có biểu hiện như tăng cân nhanh, mệt mỏi, ngại vận động. Phụ huynh không nên tự ý cho con dùng thuốc giảm cân hoặc áp dụng chế độ ăn kiêng cực đoan, tập luyện khắc nghiệt, vì những biện pháp này có thể gây rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, làm tăng nguy cơ thiếu hụt vi chất, suy dinh dưỡng, rối loạn nội tiết, mất khối cơ…

Tình trạng mỡ máu cao đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại đối với sức khỏe của người trẻ tại Việt Nam. Bệnh lý này thường được liên kết với người lớn tuổi, nhưng hiện nay, xu hướng trẻ hóa của bệnh mỡ máu cao đang gia tăng, đặc biệt phổ biến ở nhóm bệnh nhân từ 20-30 tuổi.

Cholesterol là một thành phần quan trọng của lipid máu, đóng vai trò thiết yếu trong hoạt động của tế bào thần kinh và sản xuất hormone, giúp cơ thể hoạt động bình thường và khỏe mạnh. Có hai loại cholesterol chính: LDL (cholesterol xấu) và HDL (cholesterol tốt). Khi cholesterol xấu hoặc chất béo trung tính (triglycerides) gia tăng, đây là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến mỡ máu cao.

Mới đây, một số trường hợp người trẻ bị mỡ máu cao đã được ghi nhận tại các bệnh viện. Một nam nhân viên ngân hàng 25 tuổi, thường xuyên tập gym và không thừa cân, đã bất ngờ phát hiện mình bị mỡ máu cao và gan nhiễm mỡ sau khi đi kiểm tra sức khỏe tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Các bác sĩ nhận định chính lối sống thiếu khoa học của anh là nguyên nhân khiến mỡ máu tăng cao. Anh thường xuyên uống trà sữa ít đường mỗi ngày để tỉnh táo, ăn mì gói và cơm hộp, ngủ sau 2 giờ sáng gần như mỗi đêm.

Không chỉ trường hợp trên, một chàng trai 22 tuổi khác cũng đến khám vì đau sưng khớp cổ chân trái và được phát hiện mắc nhiều bệnh lý chuyển hóa, bao gồm béo phì, gout, rối loạn chuyển hóa lipid máu và gan nhiễm mỡ độ 2. Thói quen ăn nhiều thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản và uống rượu bia của anh đã gây ra các bệnh về mỡ máu và béo phì.

Theo kết quả Điều tra quốc gia các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm gần đây, tỷ lệ người trưởng thành ở Việt Nam (từ 18 đến 69 tuổi) có cholesterol máu cao đã tăng từ 30,2% lên đến 44,1%. Các chuyên gia khuyến cáo những người từ 20 tuổi trở lên nên kiểm tra cholesterol 5 năm một lần, ngay cả khi họ cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh.

Để kiểm soát mức cholesterol, việc tập trung vào chế độ ăn uống cân bằng, giàu trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc là rất quan trọng. Hoạt động thể chất thường xuyên và duy trì cân nặng khỏe mạnh cũng giúp kiểm soát mức cholesterol. Bỏ hút thuốc và hạn chế uống rượu có thể cải thiện đáng kể sức khỏe tim mạch, giúp bạn tránh xa những rủi ro tiềm ẩn mà mỡ máu cao mang lại. Bằng cách thay đổi lối sống và thường xuyên kiểm tra sức khỏe, chúng ta có thể ngăn ngừa và kiểm soát bệnh mỡ máu cao, đảm bảo một tương lai khỏe mạnh.

Để có thêm thông tin về bệnh mỡ máu cao và cách phòng ngừa, bạn có thể tham khảo các nguồn thông tin y tế đáng tin cậy như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hoặc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC).

Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng việc sử dụng thuốc chống béo phì (AOMs) có thể dẫn đến giảm cân đáng kể trong thời gian điều trị. Tuy nhiên, tình trạng tăng cân trở lại sau khi ngừng sử dụng AOMs vẫn còn được quan tâm và là một vấn đề cần được làm rõ. Để đánh giá tác động lâu dài của AOMs lên cân nặng và theo dõi sự thay đổi cân nặng sau khi ngừng điều trị, nghiên cứu này đã tiến hành phân tích dữ liệu từ 11 nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng (RCTs).

Kết quả cho thấy rằng, so với nhóm đối chứng, AOMs vẫn có tác dụng giảm cân 4 tuần sau khi ngừng điều trị. Cụ thể, phân tích thống kê cho thấy sự chênh lệch về cân nặng giữa nhóm sử dụng AOMs và nhóm đối chứng là -0,32 kg, với khoảng tin cậy 95% là -3,60 đến 2,97, và giá trị P là 0,85. Đồng thời, chỉ số I2 là 83%, cho thấy có sự heterogeneity giữa các nghiên cứu. Tuy nhiên, từ tuần thứ 8 trở đi, AOMs có liên quan đến tình trạng tăng cân đáng kể so với nhóm đối chứng. Sự chênh lệch về cân nặng giữa hai nhóm là 1,50 kg, với khoảng tin cậy 95% là 1,32 đến 1,68, và giá trị P rất nhỏ, cho thấy sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê.

Những phát hiện này cho thấy rằng AOMs có thể giúp giảm cân trong thời gian ngắn, nhưng tác dụng lâu dài của chúng có thể bị hạn chế do tình trạng tăng cân trở lại sau khi ngừng điều trị. Do đó, cần có những nghiên cứu thêm để đánh giá đầy đủ về hiệu quả và an toàn của AOMs trong điều trị béo phì, cũng như tìm ra giải pháp để duy trì kết quả giảm cân sau khi ngừng sử dụng thuốc.

Thông tin chi tiết về nghiên cứu có thể được tìm thấy tại các nguồn liên quan. Tuy nhiên, với những hiểu biết hiện tại, việc sử dụng AOMs cần được cân nhắc kỹ lưỡng và theo dõi chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả điều trị và an toàn cho người bệnh.

Trường hợp mắc bệnh gout ở độ tuổi 22 vừa được ghi nhận tại Hà Nội, gây chú ý đến sự trẻ hóa của căn bệnh thường gặp ở người lớn tuổi. Anh P.Đ.H., 22 tuổi, đến khám tại một cơ sở y tế với triệu chứng đau âm ỉ ở khớp cổ chân trái. Cơn đau tăng dần và trở nên dữ dội vào ban đêm cũng như khi vận động.

Sau khi thăm khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết, các bác sĩ đã chẩn đoán anh H. mắc bệnh gout cấp, cùng với tình trạng béo phì độ II, rối loạn chuyển hóa lipid máu, gan nhiễm mỡ độ II và polyp túi mật. Bệnh gout là tình trạng rối loạn chuyển hóa acid uric, dẫn đến sự lắng đọng tinh thể urat tại các khớp và gây viêm khớp cấp tính.

Bệnh gout thường gặp ở người lớn tuổi, nhưng hiện nay đang có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt ở những người có lối sống ít vận động, ăn nhiều đạm và sử dụng rượu bia thường xuyên. Theo bác sĩ Trịnh Thị Nga, chuyên khoa cơ xương khớp, nếu không được điều trị sớm, gout có thể dẫn tới tổn thương khớp nghiêm trọng, biến dạng chi, ảnh hưởng đến thận và làm giảm chất lượng cuộc sống.

Người bệnh cần được điều trị tích cực bằng thuốc, nghỉ ngơi, chườm lạnh và điều chỉnh lối sống. Để kiểm soát bệnh hiệu quả, người bệnh cần kiêng rượu bia, nội tạng động vật, hải sản và thịt đỏ, uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh và trái cây, tập thể dục nhẹ nhàng đều đặn.

Dấu hiệu cảnh báo cần lưu ý gồm đau đột ngột ở khớp chi dưới, khớp sưng nóng đỏ, đau tăng về đêm, từng có tiền sử tăng acid uric hoặc có chế độ ăn giàu đạm, uống rượu bia nhiều. Để phòng bệnh, người dân, đặc biệt là người trẻ cần giữ cân nặng hợp lý, tránh béo phì, hạn chế ăn thịt đỏ, hải sản và nội tạng động vật, tuyệt đối không sử dụng rượu bia.

Đồng thời, nên uống từ 2-3 lít nước mỗi ngày, tập thể dục đều đặn và tầm soát định kỳ acid uric máu nếu có nguy cơ. Đáng chú ý, tăng axit uric là một nguyên nhân gây nên tình trạng gout, nhưng người có nồng độ axit uric bình thường vẫn có thể bị gout.

Như vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và có biện pháp điều trị, phòng ngừa kịp thời là rất quan trọng để kiểm soát bệnh gout hiệu quả. Hãy tìm hiểu thêm về bệnh gout và cách phòng ngừa tại các trang web y tế uy tín https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ hoặc https://www.who.int/.