Trong quý 2 vừa qua, các doanh nghiệp thuộc nhóm phi tài chính đã ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể trong lợi nhuận sau thuế, với mức tăng thêm 27.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, một phần đáng kể trong số này, khoảng hơn 10.000 tỷ đồng, được đánh giá là ‘tăng trưởng trên giấy’, không xuất phát từ hoạt động kinh doanh thực tế và không tạo ra dòng tiền bền vững. Điều này đặt ra câu hỏi về tính chất thực sự của tăng trưởng lợi nhuận trong bối cảnh thị trường hiện nay.
Nhiều ví dụ điển hình đã chỉ ra sự xuất hiện của ‘tăng trưởng ảo’ trong báo cáo lợi nhuận của các doanh nghiệp. Công ty cổ phần Đầu tư bất động sản Novaland (NVL) là một trường hợp đáng chú ý. Trong quý 2 năm nay, NVL ghi nhận lỗ 190 tỷ đồng, giảm so với mức lỗ 6.726 tỷ đồng trong cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù việc giảm lỗ được tính là tăng trưởng, thực tế NVL đã từng ghi nhận khoản lãi gần 950 tỷ đồng vào cùng thời điểm năm ngoái, nhưng sau đó bị điều chỉnh thành lỗ sau khi kiểm toán.
Một ví dụ khác là Công ty cổ phần Thương mại và Đầu tư Hoàng Long (HHS), doanh nghiệp này báo lãi kỷ lục 3.500 tỷ đồng trong quý 2 và đóng góp 13% vào tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường. Tuy nhiên, khoản lãi này chủ yếu là do thay đổi số liệu trên sổ sách và không có dòng tiền thực tế chảy vào doanh nghiệp.
Công ty cổ phần Tập đoàn Vingroup (VIC) cũng báo lãi 2.200 tỷ đồng trong quý 2/2025, nhưng lợi nhuận dành cho cổ đông công ty mẹ lại là âm 580 tỷ đồng. Điều này cho thấy có khoảng 2.700 tỷ đồng lợi nhuận không được phân chia cho cổ đông. Tương tự, Công ty cổ phần Vinagame (VNZ) chuyển từ lỗ 554 tỷ đồng năm ngoái sang lãi 15 tỷ đồng năm nay, dù con số lãi này chỉ nhỏ so với tổng lỗ trong 2 năm qua. Tuy nhiên, nhờ hiệu ứng so sánh với kỳ trước, doanh nghiệp này vẫn được tính là có tăng trưởng.
Việc phân tích kết quả kinh doanh của toàn ngành là cần thiết, nhưng chỉ thực sự có ý nghĩa khi nhìn thẳng vào bản chất. Trong thị trường hiện nay, các ảo ảnh về tăng trưởng lợi nhuận được tạo ra để đánh lừa người xem, đặc biệt tại đỉnh FOMO (hiệu ứng sợ bỏ lỡ). Để có cái nhìn chính xác, cần phải đi sâu vào từng báo cáo tài chính và đánh giá một cách toàn diện.
Trong bối cảnh này, việc đánh giá các báo cáo tài chính cần được thực hiện một cách thận trọng và chi tiết. Cần phải phân biệt rõ giữa tăng trưởng thực sự và tăng trưởng trên giấy, nhằm tránh bị đánh lừa bởi những con số ảo. Đồng thời, các doanh nghiệp cần phải minh bạch và trung thực trong việc công bố thông tin tài chính, để giúp nhà đầu tư và thị trường có cái nhìn chính xác và tin cậy.
Nhìn chung, tăng trưởng lợi nhuận là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe tài chính của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc đánh giá này cần được thực hiện một cách thận trọng và dựa trên các thông tin chính xác và minh bạch. Chỉ khi có cái nhìn chính xác về bản chất của tăng trưởng lợi nhuận, các nhà đầu tư và thị trường mới có thể đưa ra quyết định đúng đắn và tin cậy.