Thảm họa lật tàu Vịnh Xanh 58 tại Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh, là một sự kiện đau thương và gây tiếc thương cho nhiều người. Vụ tai nạn đã cướp đi sinh mạng của 37 người và để lại hậu quả nặng nề, không thể khắc phục. Trong thời điểm tang tóc, không khí đau buồn và chia sẻ của cộng đồng trở nên bị ảnh hưởng bởi những hành vi dựng chuyện và chế ảnh sai sự thật liên quan đến vụ việc trên mạng xã hội. Những hành vi này không chỉ thể hiện sự thiếu tế nhị và vô đạo đức mà còn có thể phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Lật lại vấn đề, Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, đã lên tiếng về việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để chế ảnh và dựng chuyện về thảm kịch nhằm mục đích tăng tương tác trên mạng xã hội. Theo ông, đây không chỉ là hành vi trái thuần phong mỹ tục và đi ngược lại với những giá trị đạo đức cơ bản của xã hội, mà còn là hành vi vi phạm pháp luật và cần bị xử lý nghiêm minh.
Cụ thể, theo quy định tại Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ, các cá nhân, tổ chức có hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân lên mạng xã hội có thể sẽ phải chịu xử phạt hành chính. Mức phạt áp dụng cho cá nhân vi phạm có thể từ 5-10 triệu đồng, trong khi với tổ chức vi phạm, mức phạt có thể từ 10-20 triệu đồng. Ngoài ra, chủ thể vi phạm cũng sẽ bị buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn do thực hiện hành vi vi phạm.
Không chỉ dừng lại ở mức xử phạt hành chính, trong trường hợp hành vi bị xác định gây hậu quả nghiêm trọng trong xã hội, như làm hoang mang dư luận, gây phẫn nộ, bức xúc trong nhân dân, tạo tâm lý tiêu cực cho gia đình nạn nhân hay dẫn tới khó khăn, cản trở cho công tác cứu hộ, người vi phạm có thể sẽ phải đối mặt với trách nhiệm hình sự về tội Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân theo Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015. Mức phạt có thể áp dụng là phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trường hợp hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì có thể bị phạt tù từ 2-7 năm.
Như vậy, trong bối cảnh thông tin lan truyền nhanh chóng và rộng rãi trên mạng xã hội, việc kiểm soát và xử lý những thông tin sai lệch, cũng như những hành vi lợi dụng để chế ảnh và dựng chuyện sai sự thật là hết sức cần thiết. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các cá nhân và tổ chức, mà còn góp phần xây dựng một môi trường mạng lành mạnh và an toàn cho cộng đồng.