Thời gian gần đây, một loạt các vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc trực tuyến và lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã được ghi nhận, gây ra sự hoang mang trong dư luận xã hội. Trước tình hình này, các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.
Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, chuyên gia giáo dục và nguyên giảng viên tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với những điều mới mẻ, thích thử thách và khao khát được công nhận. Điều này khiến các em dễ bị lôi cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu. “Các em thiếu niên thường có xu hướng muốn khám phá thế giới xung quanh, và điều này đôi khi khiến họ rơi vào những tình huống nguy hiểm nếu không có sự hướng dẫn và bảo vệ thích đáng,” Tiến sĩ Hương cho biết.
Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường của Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ em thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng, khiến nguy cơ bị tấn công ngày càng gia tăng. “Trẻ em cần được trang bị những kỹ năng cần thiết để nhận biết và phòng tránh các hành vi lừa đảo trực tuyến,” ông nhấn mạnh.
Thầy Nguyễn Đức Phú, giáo viên kỹ năng sống tại Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn và ít trò chuyện hoặc thường xuyên áp đặt con cái, các em sẽ cảm thấy cô đơn. Khi đó, thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu và kiên nhẫn lắng nghe, là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em.
Để bảo vệ trẻ em trong thời đại số, các chuyên gia khuyến nghị rằng nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh những kỹ năng tự vệ thiết yếu. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ và đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh. Các hoạt động giáo dục toàn diện, đặc biệt là việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến, là hết sức cần thiết.
Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo trong việc bảo vệ trẻ em trước những rủi ro trực tuyến. Chỉ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu, chúng ta mới có thể đảm bảo an toàn cho con trẻ trong thế giới số ngày càng phát triển.